Lesverdig verdimelding

Lesverdig verdimelding  ' iE.RDIMELDI, G Lesverdig verdimelding Sosh1I-og helsnkpartcmc:nt{'t h:nr skrin· ti stortingsmelding om ver lbr for norsk hd.rteni:stc, St.mekl. nr. 26 ( l999-2000). Det r.:r tidh:g:ire Utpo.tt·111•redakwr Gt:ir Sverre Braut som 11,u for1 mdding;1 i pc111.nr:11. A\' m1,ldit1g:1 går det fram at Sosi:i:1-og hrl:.ecli:p,uu:meatct meintr :at tki viktiga:sk vi.:rdi:mc· for norsk ht+,(:tcm:sie er: -ci1 liknerdig trncscctillmd n;,·(·r heile landet · -tilg;rn.g til fagleg forwarleii: tcnr.te'r -rr11."11nr.kt·\·cr le1 .mm ukrenkdtg l\klrH!"lga trav hiter,·ssc for ai.it som er opptatte ;iv k,•a ei god helscti::ne:stc-..!.;al i1111clrnldf'.. Vi tnn al rnclding::l kan verc ei hjdp for heb.cpL:rsnnd! og hcsl1,1t11ingsta.knrnr på lokalt Og" scntr,1h nid 1il å styre i van.h.kgc :1\'gj1Tdcl'. l\1[ddinga burde impirere 1il debatt i fogmilj11;1, karninc.r (lg pa11.c. _, c.-·· .. :on; o;;_gic.vn..ngc iitfords_·iag:::L°·m dt:1 er opp ril os. i fagmi!j.1:1 å ta _ 1latt 1, • 1' · ' ;bt.·oti::1f,trik·/in-rfrat:nit'd.-Gcifsvirrc·:Rr;iifr rtm bakgrunn o.ir111hatd . .,.. ,(·"'(···"•. --. ., . :. P!-..'\..,.,,> . ,. ,.,,.,,, _a.• i meltJjng-:_1. ··.-· '· · · • ··a.--> · · . '.r 1 I ••I,,,. .I ' & • • Intervju ved Frode .Forland 11111 ltasjonen p fr, m.sida a11 m Idinga er bilct clen hnrmhjcrtigc ·11mri1.aucn, hi::nta Fr. k)trk;, p: Stikkstall. Mm elet vnr ikkjc plass dl I ile hilete pJ forsill;;i. Dei lo om gjekk 1orbi eim naudcllid nde, le\/itten g pr.e.stcn, har ikki korne m J på om.l g arket. Tanlken med illum :;jo.ncn er • for!Tlil I · i'Jnskjc: om at hdserenc c::t skal vere ei tc:nc te or dc:i s.orn t.rc:ng lijdp. og i.kki citu per 11le1p•e:o;er1 som går forl-ii dc:i treng:i.nde, .ier Ge·r verre Br, m. Han trur h, n bl i spurt om J t p5 eg j bbr:n mt.·d j kc,or.dinere og kri\·c rneldinit, ordi han tidlcgarc har i· t n r intcre for m ngc:. -.· dei fa •lege r,rub! mstillinga11e s.om meldinga. mfamtr. Jobben mc:d ; 1:.i e ei slik 1hddi11g; er i :s;tor grnd .i innhente .luff. smikke med fogfolk og polirika.rar og saman med llr:irc ven; med. furmule:r dc:t wm il sl1Ltc sk:il st.\ i llokllrnentc:it. Hdscm ini ·re.ren har .i0l t. rt ., kti I dd i :11;:ocidet 111cd , ur.forme innha Idet i dm ri mel• dinga. c:i ·r Braut. Bakgwnnen for meldinga er ar, ,..i h,1r Heire nye hels lov ·r p· hcddingcn og Il, e fina11:i;icrings1>rdni11gar for hel.t -ne.ta. D ·ttc krev at ·in synlc,ggter det· vcrdime. ige gcno.md '.mm hel kneMa by gjer• 1>g bl byg$;i p , I t ers a,• fon·1ltni.ng.11i , tJg hel per dlgrupper. Vcrdiar r kjensler som icr . kva !. 1m er godl ig vondt g K\':'li soin r ,,erdt. gjere til mål for liver, s icr Bram. l(m d.zu er .in imJil1id11e/J defir1isjm). Kan eir sy5tem ha cit verdisyn, og.,:,· ikkfe det hd.st ei pmonlqr sak.for den ei ri.ski/de lit!JetJrbeidtzr? . rein arbeider iei offcnrlcg t cnc:ste jobbår cin ikkjc lx!rre klf' eg .j0lv. Ein 111. kj nne rn. la og verdianc for dem len t. c;-in rcpn::·enu:r r og :Hhci.de i 5.1 m var med dei.. Men \•ercliane n spelte l..lt i den ein kile! ine handlingar og h, ldningu i m.,t rncH rn helsept: r ont: 11 . g pa!iicn1. Vi ønsk i rat bruk:iranc .kal Ul . tørre del i be lutningsprosc .• ERD[G VERDJMELDI G sen rundat eigen jukdom og behandling, men ikkje alle pos.ienuu· er :;terh ;no.k i:il det ved vi.ssc .juk:domar, m. om:1,cn-gi;follc og flinke f: gfolk vcre rnc" l og ta ims.var f. ;r pa icnten i. ein :ra.rbar fuse :a\/ liYe1. Vi kriv ilk.kje om sJrb.-irc gn.ipper i denne meldinga, me. om j. rb:.irc menne.ke. Vi kan :iilf vcr.e , rbarc: i ulike dda.r • v livet i b.'ullcJ.r o alderdom gved &j u.kcdom og _ ri er midt ilivetVi ØMk jer . å gje tryggleik tll dei .om er vam.kelegs1ilte og s.er p: t ne -tene inot li.vets slu.tt 50.rn den srnre k vali tcts.prøven or hcl.s-ctem:·.sta. MeldirJga sl(riu om Hkc.·,Jigc og fonvarlege helsewrestei· som .:1in vi.Jig verdi. K Qdeis rJil de Jd JJ li:gQr tit d jobbe der fol/4. b1,r, og der behow "• og il?/efe bemt der da er m.I peng.r d telle? Denne rnddinga t.k ikkjc s.ænkilt for seg tiltak for tyr.kje primærlegede.kri inga. H' er kjent med problema og g -on r ar ei godl fa.tlecordnin kan 11cre med rade bot p sk de. -lb er opprettinga , v st na. t råd for lege.stillingar eit konkrcttiltak ltir iKien fl over ih over lege--.stillingar og I kontr I.ler( etablering i .sentrale strok, for .styr r.illin hcimlar der det er trong for clei. Braut innr,ønuner at det kan syna t $01ll eit h,1_ susproblem J .s i-i ve n ne: ,o:rcl om. prio:riteringog verdiar n r basale hd- . ctenew.:r ikkje er dekka i .tQredclar a\r distrikuoorcg. Med ei gcxl 5tk e.rdning bmne eg fakti.sk trnkje mecg ! byrje :rn som prim. rlege medgir hil!n. M.eri prioritering»pør m, la er viktige. D,erme meldinga. følgjer opp mykjc av taf!!.kegod:i;ct frå NOU 1997, I , (Lønn,ing H . Vi ømkjer at pri.oritc:ringane ·kal \'ete føre.idi::ge (nyn nynou! ord fr Braut) og opn for inrnyn. Vi er opptekne av at·hd.sctene t:i prioricerer tiltak wm .h.ar vi5t seg verc nyttige ut fr fore• Iig:gande ka.nn$kap. Helse n rn m. fi nnc den rene ba la.an.5cn mellom tracli jon 4;,1g erfaring pl clcn ein.e .ida og· den dok1:uncnte.rc faktaku.11115,kapen p el n andre. Dcc er Mk bch -.,, for ei nærar: ti.In -rming dl SM-tenkinga i norsk hclse[Cne te. Vim.,o nne ei koplingmellom arbeidetmed kv liret5utvikling og prioritering debauen. Korleis 11il depar.m.ntet fd t.il dd? Vi vil opprette cit o erordna prioriteringsutval, s.lik ti ter· fores.lire i Lønning 11, som s.kaf sjA pi .c: 5Ur.for ling mel.lom dd uli.keseb-or:rne og $,jukdoms ruppcnc; i s"m u.nnet. [ tillc;gg 0nskjer vi J s:timulere cil eit betre amarhcid mel.lom dci st:1:degc hel eins i.tusj()n:m og .h.dS-c=cenest for::\ .fl fram og implemen.rcre den b .te fagkunn 'kapco i pra.k.sis. Vi eit og l overgangen mellom ulike forvaltning,sniv. i hel etcnes,ta ofte kan utgi re cai1· hal.ite problem.. Difor vil vi ncdsetje cit ut.•al ·am ka.I :1.j, p a.mh:mdlingog samar.beid mellom før re og anclrclinjctenesta. Vi meiner ar all- Fil.imil,:; 11 fonidapJ Swnir:rgs,mdd./,t., .m ,rn!e e11 h rei nøkkelrolle i. prioritedngssamanhcng og som portopnu til :i:_pe ialinhdsctenc.5ta. Sd litt 11t1k,sc11qp-p-læri:ng til sturt, k. er rio1k_il1,adc,1 pt! eiri OU, .·.in propo,isjon og ei .stortirigsmcldiftg? in er ei offendeg fogleg utgreiing gjort p.\ ppdra f rJ eit di::pa rte1ncnt,gjeme ,,,eibreidt .i m, meu-faggru ppc:. Dokumentet kal fl fram fakcagru!llllaget for ei ak, og h r .-fciran:sar tildokumcntasjom;n som konklu jona.ndiyggjer p.\. U greiinga vert a,rgitt til departementet. Dep.-i. tcmentct a · jcr k •a di::i jer vicfare, men ofte kan m rncm fr. cin U finn vegen. vidare til Stortinget gjennom ei 1>tor.ti11gsmdding. i stortingsmelding r ei di::batt:tndding og krev ikkje noko vedmk · stmtinget. lnn:;pcl frå dchanen ka11 .a korne _ som forslag til lovend(ingar ·um ,,en presen.terte g-je.n.ano.m ein odeluin propo:i:i.jon, ell.er S(lm bud.jenr fra mlcgg om vert pres.entcrte i , tn f>COrtin_@"$p:ro.Isjon. i ,•omir at det ven: tid til · drøfte denne meldinga i v r$esjo.nm. Den vidare: 5,b;;jcbnen tilmeldinga \·erta·\1 gjon,i::uer det. Til :sl utt B.r, ut har cit øn.kjc om t meld inga skal bJi. lest Wde av d isom. jobba r i hels.ete nesta og dcisom 5,t)' r mt=J politikken. Hel cpcuonell bør eng .j,rli! 1::g i .amfurin.sdc.ba.n n og ik k j bl i til sam fon 11 f: glcge kløner som bcni:: er opptelkne .iv sitt nif>jeomr.det reint fagicg. Det er ei utfor.dring fl dl ein o,::ikademi k" til på verdi. og poli.tikk lisku jonar, ut li ur,0dig polemikk..