KEL: Risiko for postherpetisk nevralgi – viktige resultat frå Island

KEL: Risiko for postherpetisk nevralgi – viktige resultat frå Island UTPOSTE, KLINISK-EPIDEMIOI..OGISKE LÆRESTYKKE • einar Jun kår { , 19'.'i6) er profet.i; 1r i itllrm::nnm i in ved ni,; n;1tct r, rgen og .iali ri allmen11m.di,si11, Han i;r n;d, kt0r fo1 bok , AUm mm : i in .01111 kom · l 7. Ved k jon fu1r. llm nnmedi:,;iri h r d i ,·elufagt klini li pidcmwlogi, BM og kriti k liueranii-Yur e ri Rg i rnd r111.rnng 5 ·, og Hun5-k. r vil med \JJ,mm mdlomrorn gje ck mpel for le., Re v TP Risiko for postherp,etisk nevralgi viktige resultat frå Island [sliul.Cl ·ke ::1llme1mpr. k.tik:.irnr merl p1ofesmr Joh::rnn A igurd.son i Reylkja vik i spissen har dle-.i si.s.e ra levert eit . iktig bic:kag ril kardcggin • :a\l _ }ukdrun mats nam rlegc or. l:iu p; denne gongen herpes. zO:StcJ" og posthcrpetisk nevralgi (1,2). F orski11ga er eksempel pl frontli.nefo.rsking frA U.rne niflpr,.ksis med i-e$Ultal .om kan brnka::,t i dtn allmt11n.mcdisi1iskc kvardagea næcman direkt , Og r.uhata utfor• el.rar gjeld.ande bodskap om bmk a,, anti\1 irale middel :for å føreby gjc smertefulle komplika..jon. r. Men først ,,il egg}c:re mcrkf>ilm p. icin lesbu a nikkel for dd som in[e.re: s.ettr se for diagnostikk, fotlanp ig klirni.ke manifcstasj,orn.u fr. ein meir t•tortti k ynmad. J. MA sin cri.c orn u.r•s guid.e:s to the mcdical litc.rature er ein kom- . men til artikkel nr 24 (3). Den omiliandlar korlei$ kunMbp om dci kliniske maaifc:nasjonm1c til cio. sjukdom 5kal tol• kast, og kva fallgruber ein kan fall i dersom e-in ikkjc veit nok om det natu.rlege forlaupct. t:il dei tilstandime cil'! cck :m.v;:n for. Anik kdca har mange g de scmpc:I p:i korleis lam::bokomralarng "klassi ke» ytrings.former l11.1rer oss spe.sielt o.s, som møter til!'.canda.nc tidleg og der differ•e!'isi3'ldi.3gnosane er mange: og ofte ufarl gr.:. Klassiske ytri.ngsformer og .ym tomk rnpleln kan ha høg pcsifi:site-r.. men opprn:.-o.ftc jcldan. Berre 3-0 % a\\' lu11gc.c:mbolipa5ienta r har hemoptyse, berre J3 % av ll}'rnkre-frpa.$i,mtanc hadde den kfasr.is.kc triaden he:muuri, smener o,g p.11 pabcl vul.sl ved diagno:selid pu.nk cc:r. Artikkelen. undcr. mekar at for (ø.rstelinedia n.ostika tt11 er kunn.skap om pre. .nm jons }'mptom viktige, ikkje ..ymrtom i ende tadict. ua fri ei pro,.$peilui\1 studie der 44 % ([) , v alle i la.11d$kC all.mcrmpra hikt1.r. r tok del (1). Giennom 5 Ar d.iagnosti5trte dci 462 :r..ostcr cpi.wdar hos 457 pa.ioota.r. ri.deOiSen ar 2 per ]000 in.nbygga..l'ar per år. 26 % var un.r 20 .ir,34 % var 60+. Det var ingen sesongvariasjon. Derm,u.om fordelinga var 5l ik: Torakal 62 % I sin artikkel frll [ 996 vi er islending:ane l"C5-lllt.· lumbal H %., eer Hrnl 11 % auge 8 %, aiuikE 2 %. 2 p · ientar (0,4 %) hadd mst :r ()tirns. 4 % vart i1rnlag1t, n ko som viser den. terkc dcks}oncn cin finn i sjukelmsmate.l'iale. Pasic::nt.'lnc vart kontrollen ener in år. [ngcn undcl' 40. r hadde .smen:er, 2 a\1 I08 mellom 40 og 60 r hadd · milde: s.me ner. og 12 av H] 60 + hadde smene.l' ingen sværurerke. l\•1e I 21lm.1 Jl si :ntar i p.-:1k.sise11 vil cin anri,,iral tem.pi som i:cdusere.r ri;1,ik.ocn, for po.therpetisk n.cvralgi med 20% komme e.in pasient til nrtte kvart tiande år. V cd den nordiske all men.n mcdir;iok0'.ngr :5,:5e11 i august 2000 la islendi11gane fra.111 ei oppfølgji.11gsstudfo etter meir e11n 7 b elC.C:r ft!ll'Re wstc;;n;piSocle (2}. :Berre 3 av 421 p..nt:ir hadde flu anti.-· ra l terapi, så .,,,.j k Ill rekne kohorten 5om rein 11lr dec gjeld namrlcg forlaup, Av dci 14 pasiema ne omtalt ovarifo,, viirc dei fic. te smcnefrie eucr eit polt Jr, m0 fan 5 rnppo:rtc rtc mild eller moderat verk ttcr 7 år, F orfuttaranc k.onkludcticr med at risiko for lang\'arig sme.rte cu:cr zo ter er ym m li ren i all meii.n p:rahi!I-hos el les friske p.1sienr::i.r $ .im :l ikk.j : Br antiviral. behandling. Dci som får lC\'f lgi. kari ha den lenge, mcl'I pontall tilh. ting skjer utover i heile forlau-t. Risik!X.stimau fro sel :ktcrtc 111,;iti;riiile er O\'Crd rivne. Hen islandske mdien ·va.rt i hum pubHsen i BMJ 2000; 321: 794-6 Blomster tl I J land! Litl(l'.lltur. 1. eiga o. , Sigurd n k , Cu lmu nclmm S, Thr diniæl comsl!! ofl,.rpcs wstt'r: A fUO$p!l«i\le swd)' in pTim3.ry mrc. E.u.r r Gen Pr.Jet 19%: 2, 12-6·. 2. Sigurdsson JA, Helgawn S, Pct11uson ·, Gudrnunchson S. Pnsihcrpei:is.k neur11!., en o,;:mli.g komplibtion til hcrpe. er. 11. onli.sk:c korigr.s I allmcm111m:rl' in, K0hen.h::iv1113-16.. :mgU5t 2000, Almr. ! nr. POL.l ]. J.. Scott Rkh;ird ori W, Wilwn MC, WLlli:ims M . Mo.r VA, ,ivtd .iylo.r C.. User's guide tom medie.al liu:nturc, • "IV. H w fo usc n rt[d.c nn di-1: dinic:il m.'l.nifcsrnt[om of lLse..ue, Jt M ZOOO; 2 1: 69-75. IJTP'O TEN R.fi • 2000