Båten ein ressurs for legevakten. Sverre Rørtveit intervjuet av Tone Morken

Båten ein ressurs for legevakten. Sverre Rørtveit intervjuet av Tone Morken m Båten ein ressurs for legevakten Intervju med fastlege Sverre Rørtveit AV TONE MORKEN Fastlege og legevaktlege Sverre Rørtveit har lang erfaring med bruk av båt i legevakt i Austevoll i Hordaland, ein kommune med 4400 menneske fordelt på åtte øyar. Dei fem største øyane er innbyrdes forbunde med bru, og 98% av folkesetnaden bur her. Knapt 100 menneske må nåast med båt, men kommunen i sin heilskap er utan fastlands.samband. Rørtveit reiser i sjukebesøk til øyane utan brusamband med hovudøyane. Ambulansebåten sin viktigaste funksjon er imidlertid transport av pasient til fastlandet for innlegging på sjukehus. Legen er med dersom pasienten er dårleg og legekunnskapane kan tenkast å bli viktige under sjøtran.sporten. Om sommaren vert det gjerne meir eksotiske ut.rykkingar til mindre øyar og holmar der det oppheld seg hytte-og feriefolk. Stundom hand lar det om alvorlege hen.dingar om bord i fritidsbåtar. Alkohol er ofte ein medfak.tor i slike hendingar. Rørtveit forte! at det har skjedd enorme endringar i bruk av båt dei siste åra. Båt er mindre brukt på grunn av auka tal bruer. Båtane har betre standard, og ambulansetenesta li. I i...., . . RYGER DOKTOREN i: I I'. I i har både betre bemanning, utstyr og kunnskap. I tillegg er luftambulansetenesta ein ressurs. Legen er sjeldnare med i båten. For lite, synest Rørtveit, fordi båtinnslaget og samve.ret med mannskapet er ein triveleg del av jobben som lege i kystkommunen. Båten ein viktig del av beredskapen Ambulansebåten er sentral i legevakttenesta, sjølv om det finst alternativ: Luftambulanse vert tilkalla ved dei mest akutte hendingane. Det har imidlertid vist seg at helikop.teret ikkje kan koma i ein firedel av tilkallingane i Auste.voll. Bruk av ambulansebil med ferje til sjukehus medfører fråver av ambulansebil med personell og utstyr i tre til fire timar, altså eit viktig beredskapstap, meiner Rørtveit. Med båt har kommunen beredskapsressursen på plass mest kon.tinuerleg, fordi båten er vekke berre totalt 50 minuttar, og kan returnerast k va tid som helst dersom noko meir akutt skulle skje i kommunen. To fødslar og ei bilulukke I Austevoll er fødsel ein situasjon der legen ofte må vera til stades i ambulansebåten. Han må sørgja for at transport til fødeavdeling går trygt føre seg når jordmor ikkje er til.gjengeleg. Det betyr å forsikra seg om at det ikkje kjem til å enda med transportfødsel, eventuelt å vera med dersom det kan skje ein transportfødsel. Rørtveit presiserer at det ikkje hjelper å påkalla helikopteret for fødeoppdrag. Anes.tesilegen har ikkje meir kompetanse enn kommunelegen i fødselshjelp, og det er for trongt til å kunna yta hjelp om bord i helikopteret. Førstegongsfødande Ei frisk 25-årig førstegongsfødande rmger klokka to om natta og har rier med fem minuttar mellomrom. Dette kan bety alt frå tidleg opningstid til nærmande utdrivingstid. Le.gen ber pasienten og mannen hennar om å kjøra til båtkaien, informerer ambulansemannskapet om å gå til båten og ta imot dei straks, og kjører sjølv dei 20 minuttane det tek til båten. Han vaginaleksplorerer den fødande på båra i ambu. f010: JAN S(HlltE lansebåten, finn at det er svært liten mormunnsopning og at skadd, medan tilstanden til to yngre personar i den andre det er god tid til å nå til sjukehuset. I dette tilfellet kunne bilen tilsynelatande er mindre alvorleg. Helikopteret ute av legen kjøra heim og leggja seg, og den komande kjerne- drift på grunn av teknisk feil. Den eldre mannen har sann. familien reiser med båten til fastlandet og vidare med bil til synleg thoraxskade på eine sida. Ambulansebåten er frå før Kvinneklinikken på Haukeland Universitetssjukehus. i innleggingsoppdrag og er på andre sida av fjorden med skippar og matros/ambulansemann. Ambulansebilen med Fødsel i båten ambulansearbeidar er på skadestaden etter fem minuttar, Ei 30-årig tredjegongsfødande ringer laurdag føremiddag. og har ei særs vanskeleg oppgåve som aleine helsepersonell. ( Det er fem minuttar mellom riene, men ho høyrest noko meir smerteprega ut enn den føregåande pasienten. Ved den Sidan kjem brannmannskapar og lensmann, og til slutt le-gen eit kvarter etter ambulansebilen. Det er framleis gan. første vaginaleksplorasjonen om bord er det mormunnsop. ske kaotisk. Det vert gitt førstehjelp til _den hardt skadde ning og descens av fosterhovudet som tilseier risiko for at på skadestaden og i ambulansebilen. Via radiosambandet transportfødsel kan skje. Båten legg frå kai, legen er med, blir båten bede om å avbryta oppdraget sitt og returnera til men i løpet av dei første fem til ti minuttane av sjøtran. nærmaste kai. Alle tre skadde blir tekne til båten. Det bles sporten forandrar bildet seg klart til ei rask utdrivingsfase storm og båten slingrar. Mykje vekt må leggast på at pasi. og legen tek snart mot ei fin lita jente på tre-fire kilo. Eir enten skal ligga trygt og stabilt på båra under overfarten. kvarter etter legg båten til på fastlandssida. Situasjonen er Før båten legg frå kai blir det forsøkt stabilisering av co. rimeleg idyllisk, båtmannskapet er i lukkerus, familien rei. lumna som langt som råd er ettersom legen trur pasienten ser vidare med ambulansen til Kvinneklinikken, og legen har ein thoraxskade. Det vert gitt fortsatt intravenøst drypp reiser attende til otittar og livskriser. og forsiktig kvalmestillande/smertestillande behandling og 0-tilføring. Pasienten ser ut til å greia transporten over til 2 Kollisjonsulukke med bil fastlandet bra. På sjukehuset vart det stilt diagnosen dia. Den siste historia er av dei meir sjeldne tilfella med svær fragmaruptur med visceral herniering til thorax i tillegg til dramatikk. Det er ein mørk vinterkveld, to bilar har kolli. mindre alvorlege frakturar. Pasienten vart operert og ut. dert. Tre er skadde, ein eldre mann i den eine bilen alvorleg skriven utan store mein. UTPOSTE NR . I • 2010